Asbest hala öldürüyor ? Her yıl 30 binden fazla insan az görülen fakat çok agresif bir kanser nedeniyle hayatını kaybediyor.

Mezotelyoma ismi verilen bu kanserin nedeni ise ülkemizde 2011 yılında yasaklanan asbest. Asbeste maruz kalanlarda, maruz kaldıktan 10 ila 50 yıl ortasında bir süre sonra kanser gelişiyor. Bu nedenle birçok hasta gerçek teşhis alamıyor ya da teşhiste geç kalınıyor. Türkiye’de Prof. Dr İzzettin Barış önderliğinde çevresel asbest maruziyetinin mezotelyomaya neden olduğunun tespit edilmesi dünya literatürünü değiştirmiştir. Türk
Toraks Derneği 26 Eylül Mezotelyoma Farkındalık Günü kapsamında bu şiddetli hastalığa dikkat çekti.

Mezotelyoma Nedir ? Asbest ile alakası Var mı ?

İnşaat, gemi imali, çatı ustalığı, kazan personelliği, izolasyon, elektrikçilik ve otomotiv üretimi gibi sektörlerde çok yaygın kullanılan asbest nedeniyle hastalığın en çok bu sektörlerde çalışanlarda görüldüğüne dikkat çeken, Türk Toraks Derneği Torasik Onkoloji Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Tuncay Göksel şu bilgileri verdi “Mezotelyoma, mezotel hücrelerden köken alan bir kanserdir. En çok akciğer zarında (plevra) görülür. Mezotelyoma yüksek oranda asbest kaynaklıdır. Asbest, ak toprak olarak da bilinen, ısıya, suya karş güçlü, esnek, lifli yapıda bir mineraldir. Doğal bir fibröz silikattır ve kimi bölgelerde toprak örtüsünde birikimler halinde bulunmaktadır. Asbest, ısıya sağlam ve yalıtkan özellikleri nedeniyle kırsal alanda evlerde sıva-badana emelli, çatıda, kaplamada ve ayrıyeten kentlerde izolasyon amaçlı kullanılmaktadır. İnşaat, gemi üretimi, çatı ustalığı, kazan personelliği, elektrikçilik ve otomotiv üretimi üzere dallarda de yaygın olarak kullanılmıştır. Bu dallarda çalışan pek çok kişi, özellikle de işyeri güvenlik düzenlemelerinin daha az sıkı olduğu gelişmekte olan ülkelerde, maruz kaldıklarının farkında değildir”

Deprem Sonrası ve Kentsel Dönüşüm Alanlarındaki Halk Risk Altında

Hastalığın zelzele sonrası ve kentsel dönüşüm sürecinde de artabileceğine dikkat çeken
Prof. Dr. Göksel sözlerine şöyle devam etti: “Mezotelyomanın asbest maruziyetinden sonra ortaya çıkması tipik olarak on yıllar alır ve göğüs ağrısı ve nefes darlığı üzere semptomlar ortaya çıktığında mezotelyoma ekseriyetle ileri bir kademededir. Farkındalığın artması, risk altındaki şahısların erken tıbbi kıymetlendirme ve test yaptırmalarına yardımcı olacaktır. Altyapıları kentlerde asbest yüklü binalar büyük bir risk oluşturmaya devam etmektedir. Asbest kullanımının yasaklandığı bölgelerde bile, geçmişteki madencilik yahut endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan çevresel kirlenme bir tehdit olmaya devam etmektedir. Ayrıca hem zelzele sonrası hem de kentsel dönüşüm sürecindeki kentlerde asbestli malzemelerin düzensiz yıkımı ve uygunsuz bertarafı havaya tehlikeli lifler salarak yalnızca çalışanları değil, çevredeki toplulukları da tehlikeye atmaktadır. Asbestin kansere sebep olduğu kesinleşmesi nedeni ile ülkemizde “Bazı Tehlikeli Unsurların, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına Ait Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazetede 29 Ağustos 2010 tarihinde yayımlanmış ve 31.12.2010 tarihinden itibaren her türlü asbest mineralinin ticari kullanımı yasaklanmıştır”

Mezotelyoma Hastalığından Nasıl Korunuruz ?

Asbest maruziyetini önlemenin, mezotelyoma riskini azaltmanın en tesirli yollarından biri olduğunu vurgulayan Türk Toraks Derneği Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tamer Altınok ise korunma yollarına dair bilgiler paylaştı ve şunları söyledi: “Malzemelerle çalışırken uygun gözetici ekipmanların kullanılması, potansiyel maruziyeti azaltabilir. Kentlerde inşa edilen binalarda da izolasyon maksatlı kullanılmış olduğu bilinmektedir. Son yıllarda sarsıntı ve kentsel dönüşüm sırasında eski binaların kontrolsüz yıkımı ile etrafa asbest salınımı olabileceği bilinmektedir. Denetimli bina yıkımı öncesi asbest tahlillerinin yapılması gerekmektedir. Mezotelyoma ile gayrette en kritik stratejilerden biri, eğitim ve farkındalık yoluyla asbeste maruz kalmanın önlenmesidir. Eski binaların denetimli yıkımının teşvik edilmesi, asbest güvenlik protokollerinin uygulanması ve
yüksek riskli mesleklerde kollayıcı ekipman kullanımının teşvik edilmesi, gelecekteki vakaların azaltılmasında değerli adımlardır. 2012 yılında T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından “Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı” yapılmıştır. Kırsal alanda asbest karışımlı toprak kullanımı azaltılması ve asbestin çevresel ve mesleksel maruziyetlerinin azaltılması ya da ortadan kaldırılması temel gaye olmuştur. 25 Ocak 2013’te “Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır. Bu Yönetmeliğin hedefi,
çalışanların asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma çalışmalarında asbest tozuna maruziyetlerinin önlenmesi ve bu maruziyetten doğacak sıhhat risklerinden korunması, sınır değerlerin ve öbür özel tedbirlerin belirlenmesidir”

Mezotelyoma Nasıl Anlaşılır, Nasıl Tedavi Edilir?

Asbest teneffüs yolu ile akciğere ve akciğer zarına ulaştıktan sonra hastalık 10 ile 50 yıl içinde gelişebilmektedir. Süreç çok yavaş ilerlediği için hasta uzun müddet şikayet hissetmeyebilir. Bu nedenle birçok hasta ileri evrede teşhis almaktadır. Denetim maksatlı yapılan tetkiklerde erken evre mezotelyoma hastaları saptanabilmektedir. Erken teşhis mezotelyoma tedavisinde çok kıymetlidir ve hayatta kalma bahtını artırabilir.
• Göğüs Ağrısı: Çoklukla plevral mezotelyomanın bir sonucu olan bu ağrı, donuk bir
sızı olarak başlayabilir ve vakitle şiddetlenebilir. Ekseriyetle göğsün bir tarafında lokalize
olur ve derin nefes alma yahut öksürme ile kötüleşir.
• Nefes Darlığı (Dispne): Akciğer ve göğüs duvarı ortasında sıvı birikmesi (plevral
efüzyon) yahut tümörlerin akciğer genişlemesini kısıtlayarak nefes almayı zorlaştırmasından
kaynaklanır.
• İnatçı Öksürük: Kuru yahut ağrılı bir öksürük gelişebilir ve buna bazen ses kısıklığı
yahut öksürükle kan tükürme eşlik edebilir.
• Açıklanamayan Kilo Kaybı: Beden hastalıkla savaşmak için daha fazla enerji
harcadığından ani, istenmeyen kilo kaybı meydana gelebilir.• Yorgunluk: Birçok kanserde olduğu üzere mezotelyoma da kalıcı yorgunluğa ve düşük
güç düzeylerine neden olabilir.
• Karın Ağrısı ve Şişlik: Bu belirtiler, kanserin karın zarında (periton) geliştiği peritoneal
mezotelyomada daha yaygındır. Şişlik çoklukla sıvı birikiminden (asit) kaynaklanır.
• Bulantı ve Bağırsak Değişiklikleri: Peritoneal mezotelyoma bulantı, kabızlık yahut ishal
üzere sindirim meselelerine neden olabilir.
Mezotelyoma teşhisini koymak kolay değildir. Teşhiste doktoru birinci uyaran hastanın doğduğu ve
yaşadığı yer ayrıyeten meslek hikayesidir. Akciğerde sıvı ile karşımıza çıkan hastalıkta, sıvıdan
alınan örnekler tanısal açıdan yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle biyopsi yapılması
önerilmektedir.
Mezotelyoma, agresif tabiatı ve asbest maruziyeti ile teşhis ortasındaki uzun gecikme süresi nedeniyle tedavisi güç bir kanser olmaya devam etse de tedavi seçeneklerindeki gelişmeler hastalar için yeni umutlar sunmaktadır. Cerrahi, kemoterapi ve radyasyon terapisi gibi geleneksel tedaviler hala yaygın olarak kullanılmaktadır, lakin multimodal terapi, immünoterapi ve maksada yönelik tedavilerde dahil olmak üzere daha yeni stratejiler mezotelyoma hastaları için sonuçları uygunlaştırma konusunda umut vaat etmektedir. Klinik
çalışmalara iştirak da bu yenilikçi tedavilere erişim için değerli bir yol haline gelmiştir. Ayrıca steril, asbestsiz “TALK” yolu ile plöredez (akciğer zarını pudralama) yapılmaktadır. Bu tedavilerin tecrübeli ve mevzuda uzman merkezler tarafından yapılması önerilmektedir.

Mezotelyoma Farkındalık Günü’nde Neler Yapabilirsiniz?

• Mezotelyoma hakkında daha fazla bilgi edinin ve risk faktörlerini öğrenin.
• Asbest maruziyetiniz varsa sıhhat denetimlerinizi yaptırın.
• Mezotelyoma farkındalığı için etrafınızdaki insanları bilgilendirin.
• Mezotelyoma ile savaşan insanlara ve ailelerine takviye olun.
• Ağaçlandırma ile asbestin rüzgar ile yayılmasını önleyebiliriz.

(BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)

Ankara Gündem Haber

Biyografinin Tamamını Gör